Kruisweg voor een nieuwe tijd

De Lettenbergontwerpen van kunstenaar Bernard Sercu zijn 7 reeksen van 14 kruiswegstaties. De Brugse Magdalenakerk toont voor het eerst alle ontwerpen. De Lettenberg, een heuvel nabij Kemmel, is een bekende plek uit de Eerste Wereldoorlog waar veel soldaten sneuvelden. Voor deze heuveltop ontwierp Bernard Sercu een eigentijdse kruisweg. Hij drukt het oeverloze leed in de wereld uit en verbindt die met de universele symboliek van Jezus’ lijdensweg.

98 ontwerpen

In zijn 7 ontwerpen focust Sercu telkens op een cruciale zinvraag. Hij doet dat telkens door 2 niet-symmetrische kruisen in elkaar te vlechten.

De eerste heet De kruisweg van twee kruisen. Voor de kunstenaar een princiepsverklaring: ‘Bij de aanzet van het project koos ik als bouwstenen voor de compositie van de staties telkens twee kruisen. De kruisen waren ofwel vlak of lineair en hebben de kleur zwart of wit. Ze zijn aangebracht op een zwart of een wit veld. ‘Jezus draagt twee kruisen. Hij draagt ook mijn kruis.’ Dat is het idee dat aan de basis ligt van deze keuze’.

Vervolgens wandel je langs De kruisweg van de machteloosheid die zwart als hoofdtoon heeft, maar toch openingen laat die nog ruimte geven aan de omgeving om ter hulp te komen.

De kruisweg van de pijn is erg expressief met uitgescheurde groeven. Sercu verbeeldt zo de scheiding van de liefde en van al wat goed is.

De vierde draagt de naam De kruisweg van de overgave. Hierin werkt hij met krassen die licht opvangen en zo de overgang van gelatenheid naar overgave tonen.

De kruisweg van het innerlijke licht, fragment © Johan Van der Vloet
De kruisweg van het innerlijke licht karakteriseert de kunstenaar met een prachtige zin: De tijd tast toe en kleurt het onwaarschijnlijke tot hoop. Onder de oxidatie (groene kleur) roept hij de hoop op van licht en kracht.

De kruisweg van de liefde is uitsluitend wit. Hij roept het niets op en tegelijk ook de bijbelse gedachte dat Jezus het licht van de wereld is.

De kruisweg van de liefde, fragment © Johan Van der Vloet
De laatste kruisweg heet De kruisweg van het dagdagelijkse doen en laten. Hierover zegt Sercu: ‘De weg van ons dagelijkse doen en laten verbeeld ik als een blokkendoos. We bouwen ramen en deuren rond het goddelijke verlangen in ons om de bron van het Leven en de Liefde te vinden en door te geven aan ieder mens op onze weg.’

Spirituele ervaring

Rondgaan door de tentoonstelling is een spirituele ervaring. Dat komt door de ruwe abstractie van de vormen op de verweerde en schilferende muren van de kerk. De opstelling van de kruisweg van de liefde, centraal voor het koor, is indrukwekkend door de lichtinval en de soberheid. In je tocht doorvoel je alle grote zinvragen die de Letterbergontwerpen oproepen. Het zijn vragen die we allemaal delen. Het voortdurende zoeken naar licht ontroert en geeft hoop midden in de zwaarte.

Zo ervaar je enerzijds machteloosheid in het lijden, maar ook de innerlijke kracht van de mens. Op die manier verbindt Sercu het menselijke verlangen naar bevrijding op een sobere en uitnodigende manier met de christelijke boodschap van lijden, dood en verrijzenis.

Nog te bezichtigen tot Paasmaandag. Heilige Magdalenakerk – Brugge, Stalijzerstraat, elke dag van 14 tot 17 uur. Vrije toegang. Op Goede Vrijdag om 15 uur is er een kruisweg langs de kunstwerken.

Het geheel is een organisatie van YOT (www.yot.be), dat een labo voor levensbeschouwing wil zijn. In de kerk vind je uitgebreide documentatie over de rondgang.

Tekst en foto’s: Johan Van der Vloet