‘Kunstenaars zoeken al scheppend hun weg door het leven. Nu eens blijft het potlood of penseel aarzelend in hun hand hangen, dan weer beweegt het zelfverzekerd over blad of doek. Els Vos krast lijnen in de etsplaat, tekent en kiest kleur in een gestaag scheppende spiraal die afdwaalt en herhaalt en terug cirkelt naar het begin. Een begin dat echter altijd anders is dan het vorige, dat altijd een stap verder gaat.’ Zo beschreef Sabine Alexander in Tertio het werk van grafisch kunstenaar Els Vos.

Ontdek de persoon achter grafisch kunstenaar Els Vos in dit MagaZijn-interview.

Wil je haar aan het werk zien? Doe dan mee met Kunstroute Leuven. Samen met 40 kunstenaars uit Leuven en omstreken stelt Els Vos haar atelier open. Je kan haar recentste werk ontdekken op zondag 7 mei tussen 11 en 18 uur. Van harte welkom in Dalenstraat 6 – 3020 Winksele (nummer 31 op het routeplan). Deelnemende kunstenaars en routeplan vind je op kunstroute-leuven.be

In de onderstaande MagaZijn-bijdrage neemt de kunstenares je mee langs haar creaties.

Mijn werk heeft niets spectaculairs in zich, is niet wereldschokkend. Het kadert in de eeuwige en universele zoektocht van de mens naar harmonie en evenwicht. Naar iets wat ontastbaar en ongrijpbaar is. Die is volgens mij even essentieel en levensnoodzakelijk als het invullen van overlevingsbehoeften zoals een dak boven je hoofd en dagelijks brood.

Mijn werk kadert in de eeuwige en universele zoektocht van de mens naar harmonie en evenwicht.

Wat een rijkdom dat ik in mijn leven de kans heb om anders te kunnen kijken! Dat ik wat ik ervaar, kan omzetten in beelden! Ik vind het fantastisch dat ik als zoekende mens onderweg mag zijn, ontdekkingen kan doen en zo mijn leven kan verrijken. Ik wil groeien, mijn beeldtaal ontwikkelen en me ontplooien als mens en kunstenaar. Ik hoop met mijn werk mensen te kunnen raken en ontroeren. Graag neem ik je mee en stel je enkele creaties voor.

Regelmatig gaan we naar eenzelfde plek in de Finistère in Bretagne. De zee bepaalt er het leven en de tijd, we leven er mee volgens het ritme van de getijden. Finistère betekent letterlijk ‘einde van het land’. Op zee lijkt de einder de grens tussen hemel en water aan te geven; een denkbeeldige lijn waar hemel en aarde elkaar raken. Soms heel zichtbaar, soms ook niet. Soms lijkt die lijn helemaal te verdwijnen en gaat de hemel over in de aarde. Dan wordt het oneindig. Grenzeloos. Eindeloos. Waar is het begin, waar het einde? Wat is boven en onder? En waar is onze plaats als mens?

***

Soms heb ik behoefte om heel snel te werken. Dan neem ik houtskool of penseel en teken ik rechtstreeks op papier. In deze tekeningen spelen beweging en ritmiek een grote rol. Meestal zijn dit zeer levendige werken. Soms laat ik me effectief leiden door de muziek die ik op dat moment hoor. De muziek van Philip Glass (Four movements for two piano’s) heeft me zo geïnspireerd tot een reeks ritmische tekeningen. Soms met enkel stippen en lijnen op een wit vlak.

De etstechniek legt mij een soort traagheid op waar ik van houd, maar die ik bewust doorbreek door het snelle, directe tekenen. Dat kan door krassen met de etsnaald in een etsplaat of door rechtstreeks te tekenen met penseel of houtskool op papier. Ik laat me hierbij leiden door de bewegingen die mijn hand en hoofd me opleggen. En juist dat is wat mij boeit: hoe een hand beweegt en zo een tekening bepaalt. Of zoals Mark Ruyters in de inleiding van mijn kunstmonografie (eveneens een uitgave van Uitgeverij P, 2019) over mijn werk schreef: “In haar werk beweegt Els Vos zich in een wereld tussen chaos en harmonie die ze probeert te interpreteren en te ‘betekenen’ met haar kunst. Met licht, ritme en lijn. De lijn volgt de hand met het penseel en gaat waaien, kronkelen, vloeien, schitteren, oplossen.”

***

Ik ben een wandelaar. De beweging van het wandelen, het ritme en het kijken naar de natuur rondom mij is tijdens het stappen essentieel. In het bewegen van grashalmen, bloemen, bladeren, zaden en aren herken ik ritme, beweging en klanken. De trillingen en bewegingen van grassen en zaden, maar ook de wolkenluchten die mij omringen, vormen samen een soort meerstemmig lied.

In het bewegen van grashalmen, bloemen, bladeren, zaden en aren herken ik ritme, beweging en klanken.

De reeks ‘Polyfonie’ vertrekt van het bewegen en trillen van zaden en grassen en hoe die veranderen en overvloeien als je erlangs wandelt. De droge naaldetsen bestaan uit beweeglijke grafische stipjes, haakjes, puntjes en tittels die in allerlei variaties en modulaties langs en door elkaar heen bewegen. De tekens worden muzieknoten, de etsenreeks één compositie. Het werk bestaat uit meerdere diptieken, waarbij – net zoals bij polyfonie – ‘klanklijnen’ in allerlei schakeringen terugkeren. De tekens jagen elkaar achterna en vluchten voor elkaar.

De diptieken doen denken aan opengeslagen boekbladen en verwijzen naar muzieknotatie en manuscripten. Naar het ‘schrijven’, maar dan zonder woorden.

***

Genese: ontstaan, wording, schepping van licht en donker, van dag en nacht, van het leven… Wie is niet geïntrigeerd door het begin van alles? Het ontstaan van alles is een mysterie. Niemand kan om de onbeantwoorde vraag heen: waar komt alles vandaan? Waar komen wij vandaan?

Het ontstaan van alles is een mysterie.

Deze diptiek gaat eveneens over die grote vraag: over het mysterie van begin en einde. Vandaar de twee delen. Het ene ligt vervat in het andere. Maar het werk gaat ook over hoop. Het licht wordt haast een stralenkrans.

***

Naast de schepping is er ook het ondoorgrondelijke van de kosmos en het voortdurend verlangen van de mens om de wereld en de kosmos vorm te geven en trachten te begrijpen. Om orde te brengen in de chaos. Het raadsel van de oorsprong en eindbestemming, de vraag naar de zin van het leven blijft me fascineren.

Dit werk maakt deel uit van een reeks van 21 kleuretsen die ik maakte bij ‘Wat is er van de nacht?’, een episch gedicht van Richard Foqué. De bundel werd in 2021 uitgegeven door uitgeverij P. ‘Wat is er van de nacht?’ is een citaat uit het boek Jesaja XXI vers 11,12 dat de angst en de onzekerheid, de existentiële ellende van de duisternis oproept en de vraag stelt:’ Komt er een einde aan de nacht?’ ‘De wachter zegt: de morgenstond is gekomen, maar het is nog nacht. Ochtend gloort, maar het is nog donker.’ Er is een lichtpunt, maar de duisternis slokt het op. Het gedicht is eigenlijk één fundamentele vraag naar de verantwoordelijkheid van de mens bij het scheppen van zin en uitzicht.

het loont de moeite om altijd weer opnieuw te beginnen.

Dirk Hanssens, benedictijnermonnik, sprak de volgende woorden ter gelegenheid van de voorstelling van de bundel in abdij Keizersberg in Leuven: ‘Els Vos is de gedroomde kunstenares voor een aemulatio van het gedicht ‘Wat is er van de nacht?’. Haar artistieke credo is dat van de progressio in traditione: Els verbeeldt de cyclus van het leven in een nooit eindigende herhaling van kriegelige, kronkelende lijnen die door hun repetitieve kracht – maar nooit zonder modulaties – juist rust en troost bieden, zeker voor wie op zoek is naar houvast of naar toekomst die alle onzekerheden weerlegt. Eigenlijk is die etsenreeks een getijdenboek. Ik zeg dat omdat ik moet denken aan een werkje dat Els mij ooit liet zien in haar atelier. Getijdenboekje heet het, en het is een accordeon van kartonnen vellen waarop een half verzonken lijn loopt als een riviertje dat een sneeuwlandschap doorsnijdt. Een echt lichtende boodschap lijkt er niet te zijn, tenzij dat er iets is dat eeuwig duurt. Alsof de lijn wil zeggen: het loont de moeite om altijd weer opnieuw te beginnen. In een beweging die kantelmoment na kantel-moment belooft. De nacht die zich keert in licht, en het licht dat weer in donkerte verkeert.’

***

Dit werk, een ‘verbeelding’ van Psalm 119, mocht ik maken in opdracht van de werkgroep spiritualiteit van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal in Antwerpen. Het werk bestaat uit 22 unieke etsen die samen één werk vormen. Ik vind het zelf heel bijzonder hoe deze opdracht bij mij en manier van werken aansluit. Een mooie opdracht… Bekijk hier het volledige werk. 

In de wirwar van lijnen die de werken vullen, vermoeden we de zoektocht van de kunstenares om iets van het wonder van Gods nabijheid weer te geven.

Katrien Sollie, die mee instond voor ontwerp en architectuur, schrijft er het volgende over:
‘Psalm 119, de langste psalm uit het psalterium en wat de structuur betreft de meest volmaakte, werd letterlijk in wolken gehuld door grafisch kunstenares Els Vos. Haar kunstwerk ‘Blauwe verte / psalm 119’ beeldt een levenskringloop uit waarin telkens nieuwe geboortes plaatsvinden. In de tweeëntwintig kunstwerken die de even zovele strofen van psalm 119 verbeelden, experimenteert Els Vos met elementen van herhaling en vernieuwing. Wie goed kijkt, merkt dat hier en daar bepaalde patronen terugkeren, zoals ook in de psalm veel herhaling voorkomt. De blauwe inkt die Els Vos gebruikt, is een duidelijke knipoog naar de Schrift. In de wirwar van lijnen die de werken aleph en bèth vullen, vermoeden we de zoektocht van de kunstenares om iets van het wonder van Gods nabijheid weer te geven. De wolken vertellen ons van Gods aanwezigheid. God komt nabij en toch blijft Hij onkenbaar, Hij blijft de Andere. Met ‘Blauwe verte / psalm 119’ geeft Els Vos aan God een antwoord in beelden. De krachtige lijnen trekken je mee in een dynamiek die, naarmate het parcours vordert, aan openheid en rust wint. Alsof de wolken gaandeweg hoger, langzamer en ijler worden, en ruimte maken voor het uitzicht op blijvend leven waar de mens ten diepste naar verlangt. Het geheel heeft iets van de rust en het ritme van een langzaam voortschrijdende processie.‘

Als grafisch kunstenaar vind ik het heel boeiend om al die fasen van veranderlijkheid te verbeelden; het ontstaan, groei en evolutie, licht en donker en alles wat daartussen ligt, het ritmisch bewegen van grassen of golven, van eb en vloed … Deze bewegingen en momenten komen – altijd iets anders – weer terug en vormen zo een cyclische beweging. Het weerspiegelt hoe het leven is. Het maakt de cirkel rond.

Tekst: Els Vos
Foto’s © Johan Geleyns

• Lees hier het MagaZijn-interview met Els Vos! 
• Andere kunstenaars ontdekken? Bezoek onze rubriek ‘Het Moment’! 
• Vergeet Kunstroute Leuven niet!

Boeiend artikel? Help ons zin vinden en zin delen:

• klik hier en sluit je aan bij het MagaZijn van de zin!
• laat een reactie achter onder dit artikel
• deel dit artikel met je vrienden en familie
• stuur ons jouw eigen zingevend verhaal op info@magazijn.community

 Dank je wel!