'We moeten de bodem van de samenleving optillen!' Dat sociale credo drijft Bea Cantillon. Dochter van een Italiaanse moeder en een rasechte Antwerpse vader: die multiculturele roots en haar spirituele inspiratie doen haar elke dag weer vechten voor meer gelijkheid in de samenleving. Een uitdagend interview met een grote dame.

Al twee jaar op emeritaat, maar naar eigen zeggen nog nooit zo actief geweest: onderzoeksprojecten uitwerken, lezen, schrijven en voordrachten geven. Van de hand van Mark Elchardus verscheen de intrigerende studie Voorbij het narratief van neergang. Stof voor heel wat debat! De media focuste sterk op de cijfers: tot negentig procent van de jongvolwassenen tussen 25 en 35 jaar ziet de toekomst van de samenleving gitzwart in.

Op 7 oktober kopte De Standaard: Jeugd leeft in angst door terreur en opwarming aarde. Socioloog Mark Elchardus voerde tweeduizend gesprekken met jongvolwassenen tussen 25 en 35 jaar. Hun maatschappij- en toekomstbeeld is weinig opbeurend. Ze kijken gitzwart naar de toekomst, ook als ze het zelf goed doen in het leven.

Schrijver en sociaal activist, zo noemt Jonas Slaats zichzelf. Hij studeerde filosofie, antropologie en theologie en trok gedurende drie jaar de wereld rond om invloedrijke moslimgeleerden en artiesten te ontmoeten. Toen hij jonger was, verdiepte hij zich ook in de tradities van het verre Oosten zoals het boeddhisme en het hindoeïsme. ‘Iedereen is religieus,’ zegt hij, ‘alleen beseffen we dat in het Westen niet. En dat kan gevaarlijk zijn. Want we dreigen vaak even fundamentalistisch te worden in ons geloof dat wij de waarheid bezitten als de islamitische fundamentalisten voor wie heel wat mensen nu zo’n schrik hebben.’

Herman Van Rompuy ziet een soort dubbelzinnigheid in de resultaten van het boek van Mark Elchardus: ‘Mensen zeggen: met mij gaat het goed, ik heb een positief levensproject, maar met de samenleving gaat het niet goed. Er zijn vele onderzoeken en ook ervaringen die dat weerleggen. Het gaat niét goed op het persoonlijke en familiale vlak met het geluksgevoel van de doorsnee Vlaming en Europeaan.’ Voor de ere-president van Europa moeten we onze focus verleggen van onszelf naar de ander: ‘Ik denk dat gelukkig en tevreden zijn altijd samenhangt met je gerichtheid op anderen.’

De basis voor veiligheid en vertrouwen bij kinderen wordt gelegd in het gezin waar ze opgroeien. Maar dat gezin moet veel invloed delen met school, internet, media, kranten en tv. Het is dan ook niet gemakkelijk voor een gezin om veiligheid en vertrouwen te waarborgen als dat regelmatig aangetast wordt door de media. Als je de krantenberichten erop naslaat, is het niet moeilijk om de wereld te zien als een oord van corruptie en verderf.

Ahmed Azzouz, inspecteur-adviseur voor islam-leerkrachten: Ik zie het als een noodzaak om kinderen al van jongsaf aan te leren omgaan met die diversiteit en om samen te leren leven en werken.

Walter Weyns is hoofddocent sociologie aan de universiteit van Antwerpen. Wellicht de enige prof die een facebookpagina kreeg van de studenten met de titel Walter Weyns changed my life. Zingeving is leren omgaan met de dingen die je niet kunt veranderen, zegt hij. Als je over angst voor de toekomst praat, is dat essentieel.