Op haar vijftigste gaf ze haar succesvolle baan als verzekeringsagent op en ging op zoek naar wat ze werkelijk wilde. Die innerlijke tocht loopt onder andere langs christelijke en boeddhistische wegen. Toch helpt vooral de ontdekking van Movement Medicine haar om tot zichzelf te komen.

Hilde studeerde Germaanse filologie en trok daarna een jaar naar Zuid-Amerika: de eerste uiting van haar zoekende ziel. Weer thuis, gaat ze les geven. De schoonheid van taal en literatuur doorgeven, is haar grote passie: Na enkele jaren kon ik mijn ei in het onderwijs niet meer kwijt en nam ik het verzekeringsbedrijf van mijn moeder over. Ik bouwde het verder uit tot een goedlopende zaak. Een deel van dat succes had te maken met mijn aanpak. Ik wilde echt naar mensen luisteren en hen echt helpen. Ja, ook een verzekeringsadviseur is vaak een soort biechtmoeder! (lacht) Binnen het systeem probeerde ik ook dingen te doen die eigenlijk onmogelijk leken, zoals een vluchteling aan een autoverzekering helpen. Dat gaf me veel voldoening.

En dan loopt ze tegen zichzelf aan: Ik beleefde geen vreugde meer aan mijn werk en had het hoe langer hoe moeilijker met het economische model waarbinnen ik functioneerde. Een model gebaseerd op winst en macht. Ik kon het niet meer opbrengen om te werken binnen een systeem dat lijnrecht indruist tegen wat ik belangrijk vind. Ik had het gevoel enkel nog in mijn hoofd te leven…

Hilde neemt een radicale beslissing: ze besluit haar bloeiende zaak te verkopen en te stoppen met haar werk zonder te weten welke kant ze uit gaat. Door een gelijktijdige kanteling in haar privé-leven valt plots elke vorm van zekerheid weg. Geen job, geen (vervangings)inkomen, geen financiële reserves. Ze blijft haar  eigen groenten kweken  -zoals ze al twintig jaar doet – en ze neemt mantelzorg op. Haar leven wordt grondig vereenvoudigd en ze is gelukkiger dan ooit.

Hoe kwam je erbij om te stoppen met je werk?

Mijn werk was innerlijk niet meer bevredigend. Ik heb wel goede dingen kunnen doen. Daardoor lukte het mij ook om dat innerlijke stemmetje te omzeilen dat af en toe de kop opstak. Er waren duizenden redenen om wel in mijn job te blijven: mijn werk vlotte goed, ik was zelfstandig en dus mijn eigen baas, ik kon mijn werk goed combineren met de zorg voor mijn kinderen en ik had een heel mooi inkomen. Er waren heel veel voordelen, maar op een bepaald ogenblik had ik het gevoel: als ik wil springen is het  now or never.

Ik was een moderne pastoor. De mensen konden op mijn kantoor op adem komen om hun verhaal te vertellen.

Mijn klanten lieten me duidelijk zien dat ze heel tevreden waren. Toch had ik het gevoel dat ik niet aan het geven was wat ik eigenlijk kon bieden. Ik wou niet vergrijzen achter mijn bureau tussen al die paperassen. Ik had al heel gauw in de gaten dat die papieren waarmee mensen bij mij kwamen slechts de ‘bovenste laag’ was. Eigenlijk kwamen ze voor een contact. Daardoor klopte ik vele uren. Ik was een moderne pastoor. De mensen konden op mijn kantoor op adem komen om hun verhaal te vertellen. Bij mij stonden er stoelen: op de meeste kantoren, of bij banken, zijn er vaak balies die zo ongemakkelijk zijn dat je wel snel moet vertrekken…

Ik heb op mijn vijftigste heel bewust gekozen om achter deze oude keuze een punt te zetten. Daar ben ik nog elke dag heel erg blij mee, ook al is niet alles gelopen zoals ik had gehoopt of gedacht. Ik voel me heel vrij, ben ook niet zo bezig met mijn leeftijd. Iemand anders van 55 is misschien al aan het uitbollen. Ik denk: ik heb maturiteit en know how en ik zoek nu uit hoe ik die kan inzetten zodat ik me vervuld voel.

Waarmee ben je nu bezig?

Sinds begin 2014 dans ik heel intens 5Ritmes® wat een vorm is van ‘bewuste dans’. Gabrielle Roth is de moeder van deze dans. Zij heeft de 5Ritmes® in kaart gebracht na jarenlange observaties van duizenden dansers. Ze inspireert mensen om in beweging te komen. Zij zegt dat beweging het medium is van verandering. Als je je psyche in beweging zet, dan heelt zij zichzelf, volgens haar ervaring: De vijand is inertie, of het nu van de lichaamsenergie is, van de muren rond het hart of van de vastgeroeste ideeën in de geest. Beweging is het medicijn.

Mijn doel is om vanuit mijn lichaamsbewustzijn in plaats vanuit mijn mindset te vinden wat mijn volgende stappen zijn.

In bewuste dans leer je om wat in jou zit tot expressie te brengen. Veel geconditioneerde ballast valt weg en je oorspronkelijke zelf krijgt meer ruimte. Je wordt veel vrijer. Voor mij is het echt een openbaring. 5Ritmes® is verder ontwikkeld tot Movement Medicine. De thuisbasis daarvan ligt in Engeland. Daar zit ik nu al meer dan een jaar in een leertraject. Mijn doel is om vanuit mijn lichaamsbewustzijn in plaats vanuit mijn mindset te vinden  wat mijn volgende stappen zijn.

Mijn ratio is ongelooflijk goed ontwikkeld. Die maakt ontzettend veel plannen over wat ik allemaal zou kunnen doen, bijvoorbeeld hier of daar gaan solliciteren. Ik weet dat ik heel goed zou kunnen lesgeven aan anderstalige nieuwkomers. Daar zijn veel vacatures in en ik heb hierover al met verschillende mensen gesproken. Als ik wil, heb ik morgen een job. Dan zou mijn angst om het financieel wat makkelijker te hebben opgelost zijn. Dan zou mijn ongemak om te verblijven in het veld van niet-weten dat ik zelf gekozen en gecreëerd heb, van de baan zijn. Toch kies ik heel bewust om dat niet te doen.

Ik ga de confrontatie met mijn angst aan. Ik wil niet snel snel iets kiezen, om van mijn ‘ambetant gevoel van het niet weten’ vanaf te zijn. Ik wil vanuit mijn lichaamsbewustzijn doorleven waar ik voor kies in mijn leven. Niet vanuit angst of een verlangen naar zekerheid. Dat is een zeer intens proces. En dat heeft tijd nodig.

Wat heb je daaruit geleerd?

Ik heb in de loop der jaren ontdekt dat als je je lichaam opnieuw toestaat om zich te uiten, als je bewust in je voeten en in je buik afdaalt, als je je lijf ziet als een boom met wortels, een stam, takken en een kruin en je bewust leert voelen in al die delen, dat er dan een moment komt dat je lichaam oude ballast overboord gooit. Dat kan ik uit eigen ervaring vertellen.

Ik ben telkens weer verbaasd hoe mijn lijf zich uitdrukt, welke bewegingen en vormen het zelf creëert in de dans als ik mijn innerlijke danser vrij laat en niet stuur met mijn hoofd. Hoe meer ik dans, hoe beter de taal van mijn innerlijke danser zich ontwikkelt, hoe meer bedreven mijn innerlijke danser wordt in haar bewegingen. Je lijf leert dan uitdrukken wat moeilijk is, maar ook hoe het in schoonheid kan bewegen.

Ik functioneer nu duizend keer vrijer. Ik laat veel achter.

Ik heb mijn lichaam in de dans al trauma’s zien loslaten waar ik zelf versteld van sta. Die energie die verschuift in je systeem geeft heel veel ruimte. Dat klinkt misschien heel raar en tegelijk is het super eenvoudig: gewoon op muziek bewegen en bewust zijn van je adem en je gronding. Ik functioneer nu duizend keer vrijer. Ik laat veel achter. Dat traject ben ik nu aan het volgen om vanuit mijn lichaam te leren welke weg ik te gaan heb.

Is dat ook een spirituele uitdaging?

Die zit er zeker in vervat. Die training van bewustzijn werkt niet alleen met je eigen lichaam, maar ook met de elementen aarde, water, vuur en wind buiten je en in je. Je staat in een groter geheel, je bent niet afgescheiden. Die elementen leven ook in jezelf en daar leer je contact mee maken. Je bent een afstammeling in een familie en met die voorouderlijn leer je contact maken, net als met de volgende generaties of je nu letterlijk kinderen hebt of niet. Voor mij voelt het zeer zinvol om al die verbindingen te  leren maken.

Je hebt ook een postgraduaat boeddhistische filosofie en ethiek gevolgd. Vanwaar die fascinatie?

De eerste keer dat ik op een meditatiekussen ging zitten – ik was rond de veertig toen – , was in de abdij van Averbode bij de Norbertijnen. Ik wou leren mediteren, maar niet in een New Age setting. Ik ben een geaard mens en hou niet van zweven. Ik vond op een site dat de paters zen-meditatie aanboden en dat stelde mij gerust. Het was tegelijk ook dubbel voor mij omdat ik serieus worstelde met het katholicisme.

Daar in die abdij was het zitten zelf een soort thuiskomen. Ik vond iets terug wat ik al heel lang kwijt was: het contact met leegte, als een soort essentie. Na die initiatie volgde ik aanvankelijk zen-weekends onder leiding van katholieke priesters. Dat heeft me ontzettend veel deugd gedaan. Ik heb me toen de discipline eigen gemaakt om elke ochtend van 6u tot 6u30 te mediteren, midden in de hectiek van het werk en de kleine kinderen. Dat was mijn redding, zo kon ik die economische werkelijkheid aan.

‘Gewaar zijn’ ontwikkelen heeft me altijd gefascineerd. De langste weg is de weg naar binnen, zegt een oude spreuk.

Voor ik naar kantoor ging, las ik mystiek of poëzie. Altijd iets waarbij focus nodig was en dat mij innerlijk voedde, om de ratrace aan te kunnen. Na verloop van tijd wou ik mijn zen-engagement verdiepen en werd ik student van zen-leraar Frank De Waele. Ik volgde onder andere verschillende tiendaagsen bij hem. Daar heb ik ontzettend veel geleerd en daar ben ik heel dankbaar om. ‘Gewaar zijn’ ontwikkelen heeft me altijd gefascineerd. De langste weg is de weg naar binnen, zegt een oude spreuk.

Wat hinderde jou bij die weg naar binnen?

Ik heb al heel lang een religieus gevoel, maar niet institutioneel gericht. Dat snijdt mijn adem af en is voor mij beperkend. Om verbonden te kunnen zijn, moet je een verbinding met jezelf kunnen maken, dat is de essentie. Lichaamswerk begint hier in het Westen langzaam te ontwikkelen.

Ons hoofd is zo overmatig ontwikkeld, de rest lijkt wel een aanhangsel.

Toch is ons lichaam ons instrument om te functioneren in de wereld. Ons hoofd is zo overmatig ontwikkeld, de rest lijkt wel een aanhangsel. We zijn zo ver verwijderd van contact met ons lichaam. Als je ziet hoe mensen fysiek met elkaar omgaan, is er nog veel mogelijkheid tot ontwikkeling. Leren voelen in je lijf, er intiem mee leren worden is een hele interessante uitdaging.

Mijn grootste momenten van vrijheid hebben zich in de dans gemanifesteerd. Als ik mijn lichaam toestemming geef om zich vrij uit te drukken, krijg ik momenten van enorme diepte en verbinding met mezelf en andere dansers. Van sommige mensen ken ik niet eens hun voornaam, en toch had ik een hartsverbinding met hen die ik met geen woorden kan beschrijven.

Mindfulness is voor mij te cerebraal.

Ik ben ontzettend dankbaar voor al die mensen uit alle hoeken van de wereld die ik op de dansvloer heb leren kennen. De ontmoeting met de ander in de dans voelt soms bijna als een religieuze ervaring: je kunt er heel erg verbonden zijn met elkaar, zelfs zonder dat je elkaar aanraakt. Mindfulness is voor mij te cerebraal. Ook al wordt de spiritualiteit van zen heel feminien genoemd, toch voelt zen voor mij nu op dit moment heel mannelijk, heel patriarchaal en heel spartaans aan: je lichaam moet uren in een bepaalde houding zitten. Daarin kun je uiteraard goed observeren, maar binnen zen mis ik de beweeglijkheid van het lichaam, het contact met de ander.

In de katholieke context vind ik het bijzonder erg dat zoveel mensen van verschillende generaties door de houding van de katholieke kerk rond lichamelijkheid zware trauma’s met zich mee sleuren.

Is ascese in het boeddhisme niet verregaand als je alle passies moet loslaten? Is dat ook geen ontkenning van het lichaam?

Ik denk dat we niet voor niets een lichaam hebben gekregen. Ons lichaam is ons instrument in dit leven waarmee we bewust een verbinding kunnen aangaan. Het is niet alleen maar een ‘aanhangsel bij ons hoofd om ons voort te kunnen bewegen’. Ik ervaar het dagelijks als een geschenk een lijf te hebben dat functioneert, dat voelt, ruikt, proeft en hoort en… Alleen hebben we dat in het Westen vaak niet meer in beeld. Ons hoofd draait zot.

Ik ben mij volledig bewust van een aantal uitdagingen op mijn pad, maar ik laat mij niet verlammen door angst.

Ik zou mij geweldig veel zorgen kunnen maken, maar dat doe ik niet. Dat wil niet zeggen dat ik dingen ontken. Ik ben mij volledig bewust van een aantal uitdagingen op mijn pad, maar ik laat mij niet verlammen door angst. Vroeger zou ik daardoor platgeslagen zijn. Ik zie in mijn omgeving veel mensen functioneren vanuit angst. Onze samenleving is gedreven door angst, denk maar aan banken en verzekeringen. Maar als we met een andere bril kijken, zonder in ontkenning te gaan, dan zie je dat er op elk moment heel veel keuzes mogelijk zijn.

Welke bijvoorbeeld?

Er valt heel veel te doen rond zingeving en het bijstaan van mensen in hun persoonlijk proces. Ik zie mijn teachings-kwaliteiten weer op de voorgrond komen, samen met een hoop expertise omdat ik al een heel leven achter de rug heb en verschillende tradities heb verkend. Als je bewust in het leven staat, pik je dingen op die zich aandienen of tonen. Dan heb je de keuze om er al dan niet op in te gaan.

Ik kende bijvoorbeeld al jaren het bestaan van geweldloze communicatie, maar knapte af op de titel. Een aantal maanden geleden las ik over een cursus verbindende communicatie. Dat is hetzelfde als geweldloze communicatie, alleen kreeg het kind een andere naam.

In mijn dansopleiding had ik al kennis gemaakt met communicatierituelen die hierop gebaseerd waren. Die ontroerden mij ten diepste. Toen ik het woord ‘verbindende communicatie’ las, ging er voor mij plots een deur open. Intuïtief schreef ik me in voor een driedaagse opleiding die insloeg als een bom. Het was alsof in dit communicatiemodel alle stukken van mijn puzzel samen vielen. Het is een totaal andere manier van communiceren, want vanuit bewustzijn. Geweldloze communicatie verbindt voor mij de elementen die ik belangrijk vind in mijn leven: ik ben gepassioneerd door taal, door communicatie en bewustzijn via het lichaam.

Als je niet meer weet hoe je kunt voelen of als het lijkt alsof er een schot zit tussen je hoofd en de rest van je lijf, hoe kun je dan zeggen wat je nodig hebt? Hoe kun je dan in relatie leven met iemand anders?

Als je verbindend communiceert, word je uitgedaagd om eerst een objectieve waarneming te doen van een situatie. Daarna voel je wat dat met jou doet. Maar om te kunnen voelen, moet je je wel bewust zijn van je lichaam! Ik denk dat heel veel mensen dat niet meer kunnen, ikzelf incluis tot een paar jaar geleden. Ik heb acht weken mindfulness gevolgd bij Edel Maex. Hij vroeg ons om ons bewust te zijn van onze rechterteen. Ik kon toen mijn teen niet echt voelen, ik had er enkel een concept van. Als je niet meer weet hoe je kunt voelen of als het lijkt alsof er een schot zit tussen je hoofd en de rest van je lijf, hoe kun je dan zeggen wat je nodig hebt? Hoe kun je dan in relatie leven met iemand anders?

Het gaat over bewustzijn in je lichaam, over hoe het voelt in je lijf en in je hart. Je kunt niet rationeel voelen. Als ik kan duidelijk maken wat ik voel en nodig heb, kan ik in echte verbinding gaan. Daarom is het heel belangrijk voor mij om mij te bekwamen in verbindende communicatie.

Heb je al een idee wat je ermee wilt doen?

Op dit moment ben ik heel gepassioneerd om er trainer in te worden. Misschien – als de tijd rijp is – wil ik graag iets creëren op het raakvlak tussen verbindende communicatie en lichaamsbewustzijn via beweging. Als we onze kinderen van bij het begin zouden gewoon maken aan het uitdrukken van wat ze voelen en wat ze nodig hebben, als dat heel gewoon zou worden, hoe anders zouden onze levens er dan uitzien! Zo eenvoudig en zo onwaarschijnlijk diepgaand.

Ik heb heel mijn leven bewandeld volgens de ratio en de logica, plannen gemaakt van A naar B. Nu niet meer, nu kijk ik meanderend en in vertrouwen naar wat gebeurt en zich aandient.

Ik neem mijn tijd en dat is heel spannend. Het voelt alsof ik in een veld van niet-weten sta. Er gebeurt van alles en het zal zich wel tonen. Ik pik dingen op en volg een weg, ik weet welke ingrediënten belangrijk zijn. Ik heb heel mijn leven bewandeld volgens de ratio en de logica, plannen gemaakt van A naar B. Nu niet meer, nu kijk ik meanderend en in vertrouwen naar wat gebeurt en zich aandient.

Onze samenleving is heel masculien, zowel het bedrijfsmodel als het economisch leven. Ik denk dat het nu tijd is voor een ander model: zachter, minder doelgericht gedreven, efficiënt op een vrouwelijke manier, opener en met meer ruimte om te zien wat er gebeurt, meer vloeibaar en hartelijker. Het model in onze samenleving creëert burn-out. Dat is niet voor niks. We moeten back to basic.

Het transitie-gedachtegoed is a way of life die ik effectief probeer te ‘leven’. Ik verbouw al twintig jaar mijn eigen groenten. Ik heb sinds vorig jaar een eigen composttoilet en composteer mijn eigen shit om er weer groenten en bloemen van te kweken. Dat is op een kleinschalige manier de cirkel sluiten, en dat geeft me heel veel voldoening. Het economisch model waarin ik vele jaren gefunctioneerd heb, kan ik niet meer ondersteunen. Ik ben mij er van bewust dat het mij veel mogelijkheden heeft gegeven en heel veel voordelen, maar het gaf ook een wrange bijsmaak. Ik wil graag bijdragen aan kleinschaligheid, verbinding, respect voor elkaar, voor de aarde en voor de hele natuur.

Je bent heel katholiek opgevoed. Wat blijft daarvan over?

Ik ben zeer katholiek opgevoed en heb nog steeds respect voor sommige waarden uit de christelijke traditie. Toch heb ik veel moeten ontrafelen en ontmantelen. Ik heb de spijtige ervaring dat velen functioneren vanuit institutioneel gedwongen naastenliefde. Ik ken dat heel goed, heb zelf jaren daarin gefunctioneerd in onwetendheid.

Je hebt een gigantisch engagement naar anderen toe, maar vaak geen verbinding met je eigen kern.

Structureel opgelegde naastenliefde heeft als gevolg dat je voorbij gaat aan elke vorm van eigen gevoel en eigen behoefte. Je hebt een gigantisch engagement naar anderen toe, maar vaak geen verbinding met je eigen kern. Daardoor val je volgens mij vroeg of laat ten prooi aan frustratie of verbittering. Dat heeft volgens mij te maken met het ontkennen van je eigen behoeften en je eigen gevoel. Ik merk dat zoveel mensen gebukt gaan onder vormen van ‘ schuld en boete.’ Dat vind ik heel erg.

Wat bedoel je precies met gedwongen naastenliefde?

Alles doen voor de ander en jezelf volledig wegcijferen omdat dat ‘moet’ en mensen die anders functioneren beschouwen als egoïsten. Dat wordt nogal gemakkelijk zo gezien als je kiest voor je eigen leven.

In welke mate herken je dat in de huidige generatie jongeren en jongvolwassenen?

Gelukkig is dat bij hen anders. Zij gaan er soms wat te ver in en dan komen we bij individualisme uit, ook weer een extreem. Zelfontwikkeling wordt soms vereenzelvigd met navelstaarderij, maar dat is niet noodzakelijk zo. De bedoeling van het opdoen van zelfkennis is dat je met meer bewustzijn in het leven staat. Vaak zul je dan spontaner zijn en van nature meer solidair, op verbinding gericht.

Zelfontwikkeling wordt soms vereenzelvigd met navelstaarderij, maar dat is niet noodzakelijk zo.

Ik ben gestopt met de ratrace omdat het voor mij een zinloos model is. Mijn verlangen is om te leven in verbinding met mezelf en met anderen. Het beoefenen van geweldloze communicatie is voor mij toegepaste spiritualiteit van bewustzijn, verbinding en ‘niet-weten.’ Het is een bewuste keuze van hoofd naar hart.

Interview en foto’s: Johan Van der Vloet