Katrien Van Brabant helpt kinderen doorheen moeilijke emoties. Ze staat in voor de dagelijkse praktische werking van Kinderen Centraal, een medisch psycho-pedagogisch centrum voor kinderen met ontwikkelingsproblemen en stoornissen in hun emoties, gedrag of leercapaciteiten. Haar man is als kinder- en jeugdpsychiater voltijds verbonden aan de zaak, samen met medewerker Lou. Interessant detail: Lou is een Australische herdershond…

Ken je de uitdrukking: achter elke succesvolle man staat een sterke vrouw? Katrien is hiervan het typevoorbeeld. Haar man, Peter, koesterde na 16 jaar studeren al lang de droom om een eigen praktijk voor kinderen op te starten. Katrien besloot om zich hier onbezoldigd mee in te zetten. Haar verschillende opleidingen waaronder vertaler/tolk kwamen hiervoor goed van pas.

De ochtend verloopt hectisch in de praktijk. Als ik aanbel, hangt het bordje ‘Lou is met verlof’ nog aan de deur. Een Australische tricolore herdershond komt me vrolijk kwispelend begroeten. Hij snuffelt enthousiast aan mijn donzige wintermantel want hij ruikt mijn eigen hond. We zetten ons in één van de gezellige praktijkruimtes en Katrien begint te vertellen. Lou blijft dicht in de buurt. Hij installeert zich op de zetel of gaat languit luieren in een hoek van de kamer.

Wat is jouw precieze functie binnen Kinderen Centraal?

Door de komst van ons eerste kind, wilde ik bewust het eerste levensjaar thuis blijven. Uiteindelijk viel alles mooi in de plooi. Na zijn studies geneeskunde en huisarts, de bijkomende opleiding tot kinderpsychiater én een zevental jaar werkervaring in verschillende settings kon Peter zijn zaak hier opstarten. Ik ben hem gevolgd. Nu ben ik officieel mede-zaakvoerder van de BVBA, met uitsluiting van medische activiteiten omdat ik geen arts ben. Ik sluit niet uit dat ik ooit nog een therapieopleiding zou volgen, maar je kan niet alles doen in het leven… Ik focus me nu op de zaak, mijn kinderen en Lou.

Ik ben zelf geen therapeute, maar ondersteun de dagelijkse werking van Kinderen Centraal. Daarbij ben ik de hoofd-verantwoordelijke van Lou. Elke dag komen Lou en ik van 9 tot 15 uur naar de praktijk.

Ik was geruime tijd leerkracht Nederlands – Engels. In mijn loopbaan als leerkracht was ik altijd een beetje zoekend. Ik kon niet wennen aan het instituut en de heersende mentaliteit: leerkrachten die weigeren hun lesmateriaal te delen, te weinig begeleiding en ondersteuning voor leerkrachten, de vaak negatieve sfeer in de leraarskamer… Dat ontaardde uiteindelijk in een burn out. Bij de geboorte van ons eerste kind wilde ik bewust het eerste levensjaar thuis blijven. Uiteindelijk viel alles mooi in zijn plooi.

Na zijn studies geneeskunde en huisarts, de bijkomende opleiding tot kinderpsychiater én een zevental jaar werkervaring in verschillende settings kon Peter zijn zaak hier opstarten. Ik ben hem gevolgd. Nu ben ik officieel medezaakvoerder van de BVBA, met uitsluiting van medische activiteiten omdat ik geen arts ben. Ik sluit niet uit dat ik ooit nog een therapieopleiding zou volgen, maar je kan niet alles doen in het leven… Ik focus me nu op de zaak, mijn kinderen en Lou.

Hoe ontstond het idee om als ondersteuning van klassieke therapie ook met een hond te werken?

Peter en ik wilden altijd een hond. Als kind raakte ik niet verder dan een goudvis. Toen onze kinderen de kleuterleeftijd hadden bereikt, besloten we ervoor te gaan. We wilden een hond die in het centrum als therapiedier kon worden ingezet, dus zochten we een centrum voor opleiding en advies. Lou is nog in opleiding voor de functie therapiedier – begeleider. Dit statuut is van overheidswege echter niet gereglementeerd of vastgelegd. Er worden geen controles uitgevoerd. Dat maakt dat we her en der aanvullende opleidingen volgen en diverse modules combineren, en dus ter goeder trouw onze hond opleiden en opvoeden.

Hoe kwam je terecht bij een Australische herdershond?

Tijdens het intakegesprek bij het centrum kregen we advies op maat. Wie met een assistentiehond wil werken, is aan specifieke regels gebonden. Voor therapiedieren is veel meer vrijheid: in principe kan met elke hond gewerkt worden. Ze werken vaak met American Staffords, maar Peter en ik wilden toch een ras dat er wat zachter uitzag. We kozen voor een Australische herder omwille van de specifieke eigenschappen.

Lou mocht op acht weken zijn nest verlaten. Als klein bolletje liep hij meteen rond in de praktijk. Hij is bewust gekozen en aan kleine tests onderworpen: heeft hij een dominante aard, hoe reageert hij op lawaai, hoe nieuwsgierig is hij, …? Lou bleek geen alfamannetje, maar een onderdanige hond die niets liever doet dan werken en zijn baasje behagen.

HOND ID

Naam: Lou

Geboren: 22 juli 2014

Ras: Australische herdershond

Vacht: langharig, tricolore (bruin, wit, zwart)

Karakter: intelligent, will to please, energiek, zachtaardig, op vrijheid gesteld

Sterkste eigenschap: voelt emoties aan, kan helend werken

Werkpunt: trekt tijdens wandelingen, zit niet graag ‘opgesloten’ in kleine ruimte

Weetje: kan alle deuren openen

Bij welke doelgroepen wordt Lou ingezet?

Lou wordt vooral ingezet bij kinderen met autismespectrumstoornis, ADHD en regulatiegevoelige kinderen. Hij kent twaalf commando’s met bijpassend handgebaar. Er bestaan twee soorten therapiehonden: actieve en passieve. Lou kan op beide manieren worden ingezet.

Passief is Lou gewoon aanwezig in de wachtzaal, waar hij interageert met mensen. Zo speelt hij graag met kinderen. Soms ontdooien cliënten gewoon door het feit dat hij er is. Een tijdje geleden was één van onze patiënten een jongen van drie jaar met een ernstige autismeproblematiek. Zijn mama was Armeens en had een grote angst voor Lou. In het begin sloot ze zich op in het toilet tot we Lou apart hadden weggezet. Nu laat ze zich besnuffelen. Lou mag weer in de ruimte rondwandelen zonder dat ze een angstaanval krijgt.

Lou wordt actief ingezet door een vijftal therapeuten, afhankelijk van de problematiek. Lou zit een hele dag tussen mensen in een sfeer die best intens is. Bij cliënten komen vaak heftige emoties los: er wordt gehuild, kinderen roepen, hyperventileren, … Lou voelt menselijke emoties erg goed aan en speelt hier op in. Zo was er een pubermeisje van veertien dat een hyperventilatieaanval kreeg. Lou viel spontaan binnen, sprong op haar en begon haar gezicht te likken. Het meisje raakte op die manier uit haar aanval.

Lou kan ook worden ingezet als spiegel. Het gedrag dat hij stelt, wordt dan teruggekoppeld aan mensen die tot meer inzicht komen in het gedrag dat ze zelf stellen. Zo komt hier een kind van wie de vader een alcoholprobleem heeft. Door zijn verslaving schiet hij tekort in de zorg voor zijn gezin. Lou legt zich naast hem, volledig open gespreid, alsof hij wil zeggen: Geef je over, laat je muren zakken.

Als die man zich blootstelt, kunnen we vooruit gaan. Sommige mensen trekken dierentherapie in twijfel. Of het nu zo is of niet, is minder belangrijk. Je kan de informatie sowieso gebruiken.

Een laatste voorbeeld gaat over een meisje dat zich door haar vriendinnen uitgesloten voelde. Tijdens de sessie vroeg Lou aandacht. De therapeute gebruikte het gedrag van Lou: Ik denk dat Lou zich buitengesloten voelt omdat we hem geen aandacht geven, zei ze. De therapeute stelde hem gerust dat hij erbij hoorde ook al kreeg hij geen aandacht. Hier kon het meisje uit leren.

Hoe ziet een doordeweekse dag eruit voor Lou?

Elke ochtend laat ik Lou een uur los in de hondenweide. Hij heeft het echt nodig om die energie kwijt te raken. Als baasje moet je alert zijn op de noden van je hond. Lou absorbeert veel emoties en heeft genoeg tegengewicht nodig. Daarna zijn we aanwezig op de praktijk van 9 tot 15 uur.

’s Avonds volstaat een gewone wandeling in de wijk. In het begin vond ik het zielig om met hem in de wijk te wandelen, tot ik besefte dat het zielig vinden van mij kwam. Lou heeft er deugd van, hoewel hij erg gesteld is op zijn vrijheid zonder leiband.

Wat is de meerwaarde van dierentherapie? In welk opzicht is Lou anders dan een ‘gewone’ hond?

Je merkt het aan de feedback die je krijgt. Sommige mensen komen bewust niet als Lou ‘met verlof’ is. Hij is oprecht begaan met alle mensen die naar hier komen, en dat is voelbaar.

Een therapiehond trainen is hard werk, maar ik zou het zo opnieuw doen. Lou is de goedheid zelve. Hij zou zich laten mismeesteren zonder zich te verzetten. Hij houdt mij en zoveel andere mensen dagelijks een spiegel voor. In onze Belgische wetgeving is een hond gewoon een voorwerp, maar voor mij is hij een extra kwetsbaarheid, een derde kind.

Wie interesse heeft in de visietekst van Kinderen centraal, kan het essay van Dr. Nordin lezen.

Interview: Kim De Roover
Foto’s © Katrien Van Brabant