Cohousing zit in de lift. In het het Waalse dorp Wépion – dicht bij Namen – ontdek je een bijzonder project. Op een domein van 1200 ha liggen verschillende huisjes – van woonwagens over ecochalets tot domes – verspreid. De bewoners zoeken naar verbinding met elkaar en met de natuur, en proberen zelfvoorzienend te leven. De Vlaamse fotografe Sofie Luyten woont er sinds februari met haar man Nahuel en hun twee kinderen Yuna en Aryun. Voor Sofie en stichter George is dit ook een spiritueel project.

Idyllische locatie, daar op het domein van la Ferme de Vevy Wéron in Wépion, niet ver van Namen. Hier leven veertig mensen. Dertig van hen kiezen voor cohousing. Zij werken buitenshuis. Eén keer per maand vergaderen ze met de hele community, één dag per maand staan gezamenlijke klusjes op de agenda. George, de eigenaar van de ecoboerderij, droomde ervan om intenser samen te leven dan die enkele contacten per maand. Hij wilde graag samen op het domein werken en op die manier zelfvoorzienend worden. Nu vormen ze met zes van de bewoners en hun vier kinderen een vast gezelschap, de zogenaamde ‘permagroep’. Zes dagen van de week eten ze ’s middags samen.

Daarna houden ze een deelronde: ‘Zo weten we hoe het met iedereen gaat. Bij goed weer vind je ons rond de tafel buiten, anders rond het vuur.’

Die deelronde is wel bijzonder. Hoe kwamen jullie op dat idee?

Dat komt vanuit onze ‘huit-clos’. Tijdens die week van nadenken en bezinnen, was de partage een vast onderdeel. Achteraf miste ik dat deelmoment. Dat heb ik op een van onze vergaderingen aangegeven. Van daaruit is het idee gegroeid om daar voortaan elke middag tijd voor te maken.

Op een ecoboerderij in een community gaan wonen, is geen alledaagse levensstijl. Welke inspiratie brengt jullie hier?

Over het algemeen zoeken we allemaal iets anders dan de standaard manier van leven om ons heen. Veel mensen lijken erg naast elkaar in plaats van in verbinding met elkaar te leven. De meeste bewoners hier zijn ook op zoek naar een vervullende bezigheid, we willen niet louter voor geld werken. Streven naar veel eigen bezit en een grote villa spreekt ons niet echt aan, zeker niet omdat dat zoveel tijd en moeite kost. Die energie willen we liever in meer zelfontwikkeling en een natuurlijkere manier van leven investeren. We willen liefde in de wereld brengen en zo respectvol mogelijk met elkaar en met de natuur omgaan.

Een deel van onze permagroep is ook geïnspireerd door het geloof. Nahuel, mijn man, en Gabriel zijn bijvoorbeeld erg geïnspireerd door de figuur van Jezus. George, de eigenaar, is protestants.

Streven naar veel eigen bezit en een grote villa spreekt ons niet echt aan.

Zelf heb ik vooral veel geleerd uit ‘Een Cursus in Wonderen‘. Ik ervaar het boek als het Goddelijke dat spreekt. Deze lessen leerden mij erg veel over vergeving, over wie we in essentie zijn, over wat we eigenlijk willen, hoe we ons hierop richten en dat daardoor meer creëren in ons dagelijkse leven. Het boek leerde me daarnaast veel beter te begrijpen wie God is en hoe we met Hem kunnen samenwerken. Dat komt op hetzelfde neer als samenwerken met onze ware essentie, want eigenlijk willen we net hetzelfde: een vredig, gelukkig en vervuld leven leiden en anderen helpen om dit eveneens te bereiken. De energie waarover dat boek spreekt, zie ik een beetje als de Heilige Geest. Toch is onze community niet echt vanuit een gelovige inspiratie gestart, eerder vanuit een ecologisch concept. Die inspiratie delen we allemaal.

Hoe zien jullie dat ecologisch concept?

Meer zelfvoorzienend worden is belangrijk voor ons. We willen graag zelf voor een groot deel van ons voedsel instaan. In de toekomst willen we graag vanuit onze ecoboerderij een eigen inkomen verwerven. En daarnaast willen we respectvol samenwerken met de natuur.

Zelfvoorzienend zijn, hoe doe je dat?

We hebben veel land en een grote serre. Daarin kweken we onze eigen groenten. We houden ook schapen. Die geven ons vijf liter melk per dag. Daarvan bereiden we kaas, ijs en rijstpap. De kaaswinkel hier bij de ingang werd lang gerund door Trois Marchés, een collectief van boeren die een deel van ons land huren en voedselpakketten verzorgen. Nu nemen we met onze permagroep de zaak weer over. We zijn bezig met onze eerste experimentjes.

Tijdens de zomer maken we confituren van ons fruit en conserveren we voedsel voor de winter. We plannen om binnenkort een open bar te houden. Bij die gelegenheid willen we onze producten te koop aanbieden, daarnaast ook plantjes en voedsel. Ons project staat nog aan het begin. Zelf wonen we hier pas sinds februari. We zijn nog volop bezig om elkaar te leren kennen: wat doen we graag, wat zijn onze kwaliteiten, aan welke aspecten hebben we nog werk? Al die elementen willen we mooi bij elkaar puzzelen. Zo kan iedereen vanuit zijn dromen en sterktes werken en kunnen we ons engageren voor wat we zelf graag willen.

Zes volwassenen die samen wonen en samen werken… Hoe matchen jullie al die verschillende verlangens en talenten tot een leefbaar geheel?

Een tijdje geleden hielden we een week lang een ‘huit-clos’ om ons te bezinnen op wat belangrijk voor ons is. We hebben intens nagedacht en gepraat over onze visie. Dat brachten we samen op een moodboard.

Kijk en lees maar mee: in de tuin werken, een garden of Eden creëren, ruimte voor healing, activiteiten voor de kinderen, zoveel mogelijk vrij zijn van het systeem, kiezen voor gezondheid en gezonde producten, natuurlijke educatie, andere mensen inspireren, in de eerste plaats onze eigen kinderen. Onze dochter Yuna en zoon Aryun gaan naar een Steinerschool. Verder laten we ons inspireren door de natuur en door God. We gaan back to basics en kiezen voor minder spullen, minder comfort, minder consumeren, meer eenvoud en meer recycleren. Met elkaar willen we omgaan vanuit openheid, vertrouwen, respect, transparantie en liefde. We willen onze beleving met elkaar delen, elkaar een welkome plaats bieden en samen vieren met muziek en vuur.

Jullie wonen hier sinds februari. Hoe kwamen jullie in la ferme de Vevy Wéron terecht?

Via een koppel dat hier al een tijdje woonde. Wij kennen hen vanuit de Rainbow Gatherings. Wij waren al lang op zoek naar een community om ons mee te verbinden. In de coronatijd zaten we met ons gezinnetje opgesloten in een klein appartementje met een kleine binnenplaats in beton. We leefden helemaal niet het leven waarvan we samen altijd hadden gedroomd. Nahuel werd er depressief van, hij begon zijn haren te verliezen, het ging slecht tussen ons, hij had problemen op zijn werk.

Vorige zomer zegden we de huur van ons appartementje op, zonder te weten waar we naartoe zouden gaan.

Het was echt heel duidelijk dat we dit niet meer wilden. En dus zegden we vorige zomer de huur van ons appartementje op, zonder te weten waar we naartoe zouden gaan. Vol vertrouwen hebben we aan God en aan het universum gevraagd: ‘Breng ons op een plek waar we iets moois kunnen doen, iets waarvoor we op aarde zijn.’ En toen kwam die uitnodiging voor een verjaardagsfeestje hier. De bewoners zegden dat ze ons heel graag bij hen in de community wilden verwelkomen.

Hoe doe je dat, een teken aan het universum vragen?

Sinds ik intens bezig ben met ‘Een Cursus in Wonderen’ leerde ik om met de Scheppende Kracht te praten. Ik probeer de communicatie met wat ons overstijgt open te houden. In het begin voelt dat wat onwennig, maar intussen is het bijna een gewoonte. Ik spreek nu regelmatig over de dingen waarmee ik het moeilijk heb en waarbij ik hulp nodig heb. Ik vraag onder andere om vrede en vergeving te mogen ontvangen en om me te helpen om steeds het goede in de anderen te zien.

Hoe weet je of een teken ook echt van God komt?

Voor mij was dat heel duidelijk omdat deze plek ons gewoon in de schoot werd geworpen. Al sinds onze dochter Yuna geboren werd, waren we op zoek naar een community. We hebben enkele plekken bezocht, maar nooit was er een klik. Wat een verschil met la ferme de Vevy Wéron! Hier werden we uitgenodigd én met open armen ontvangen. We merkten ook aan kleine dingen dat het goed zat: we kwamen aan in februari. Het was koud en onze dome – een koepel-woonconcept – was nog niet klaar. Toevallig kwam hier een klein huisje met centrale verwarming vrij waarin we konden overwinteren. We voelden echt dat we door iets groters geholpen en gedragen werden.

deze plek werd ons gewoon in de schoot geworpen.

Nog een voorbeeld: onlangs is hier een koppel vertrokken en daardoor hebben we nu meer werk te doen. Gisteren nog zei ik in mijn gebed: ‘Och, we zouden nu echt wel wat extra hulp kunnen gebruiken. Stuur alstublieft iemand die ons met ons project kan helpen.’ En kijk, een uur later komt hier een vrouw aan die vraagt of ze een tijdje mag komen meehelpen. Ik heb dus echt het gevoel dat er een samenwerking met een Hogere Kracht is.

Die Hogere Kracht noem jij ‘God’?

Ja, dat was in het begin wel even zoeken. Veel mensen voelen heel wat weerstand tegen dat woord omdat het zo vaak door macht misbruikt is. Ik denk dat vele mensen ook niet echt weten wie of wat God is, waarvoor Hij staat en wat Hij wil. En toch gebruik ik het woord ‘God’ omdat het dan helder is dat ik het over de Scheppende Kracht heb. Als je spreekt over Liefde, ‘Het universum’ of pacha mama lijkt er toch meer ruimte voor misverstanden. Bovendien wil ik ook wel helpen om de naam van God te zuiveren, om mee duidelijkheid te scheppen over Hem.

Maken jullie het geloof bespreekbaar hier?

Ja, daar wordt hier momenteel veel over gepraat. Ook Nahuel en Gabriel praten vaak over Jezus en God omdat hun geloof zo’n grote invloed op hun leven heeft. Nahuel heeft Jezus gevonden toen het op zijn werk heel erg moeilijk ging. In diezelfde periode ging het ook tussen ons heel slecht. Nahuel heeft echt het gevoel dat zijn geloof hem heeft gered.

Je noemde God daarnet een Scheppende Kracht. Eigenlijk is alles wat jullie hier doen een vorm van scheppen …

Ja, dat klopt. Dat gevoel dat ik kan samenwerken met de Goddelijke Kracht, met de schepping vind ik heel erg fijn. In de tuin werken is een en al overvloed. Het is heel dankbaar werk. Uiteindelijk doe je het niet zelf, hé. Je stopt wel zaadjes in de grond, maar je doet ze niet groeien. We werken gewoon samen met de natuur. Daarom vind ik dit een prachtige job die ik met heel mijn hart doe. Ik mag de wondere kracht dagelijks ervaren. Dat geeft heel veel vervulling.

Op je moodboard zag ik ‘free from the system’ staan. Door jullie manier van leven krijg je vrijheid, maar is het soms ook niet moeilijk?

Hier op de boerderij lijkt het een beetje alsof we in een aparte wereld leven, zeker in deze coronatijden. Het lijkt alsof we hier los van de pandemie leven. Moeilijk vind ik het hier niet omdat we hier vrij zelfvoorzienend wonen: we hebben een eigen winkeltje en er zijn altijd lieve mensen om ons heen die ons inspireren.

Maar jullie staan nog niet volledig op eigen benen wat inkomen betreft?

Dat klopt. Daarom ga ik ongeveer een dag per week buitenshuis werken (lees hier het interview met Sofie over haar werk als fotografe), wel minder dan voorheen, maar als afwisseling is het leuk. Voor andere bewoners is het wellicht meer een zoektocht. Gabriel en Devi werken slechts occasioneel buitenshuis. We hebben hier natuurlijk weinig onkosten. We koken elk één keer per week voor de hele permagroep, dat is dus niet zo’n grote hap uit het budget.

Maak je je nooit financiële zorgen?

Amper. Ik ben blij met weinig en probeer echt te leven vanuit vertrouwen en gelukkig te zijn met wat ik ontvang. Nahuel is gestopt met het vloerdersbedrijf dat hij had opgebouwd. Dankzij zijn zaak heeft hij een beetje kunnen sparen. Huuruitgaven hebben we weinig dankzij de dome die we hier op het domein gebouwd hebben. We vonden het geen slecht idee om een behuizing te kopen die we later nog ergens anders kunnen neerzetten, als we dat zouden willen.

Ik ben blij met weinig en probeer te leven vanuit vertrouwen en gelukkig te zijn met wat ik ontvang.

Maar intussen voelen we ons hier heel goed. Een huis kost algauw 200.000 euro, wij hebben onze dome voor 20.000 euro kunnen optrekken. Dat is dus een tiende van de normale kostprijs voor een woning. We betalen de dome op drie jaar tijd af met de helft van het huurgeld dat we voor het appartement betaalden. Samen met wat ik verdien, zijn onze inkomsten en uitgaven ongeveer in balans.

Je staat met een groot vertrouwen in het leven …

Ja, ik probeer me telkens weer naar dat vertrouwen te oriënteren en van daaruit te leven.

Hoe doe je dat concreet?

Ik mediteer al sinds mijn kindertijd. Daardoor ben ik me heel snel bewust van wat ik denk en van de toestand waarin ik mij bevind. Ik heb geleerd om daarbij stil te staan en me af te vragen: ‘Kies ik voor deze gedachte? Welk gevoel geeft deze gedachte mij?’ Dat kan ik steeds sneller opmerken. Als ik me gehaast of gestrest voel, is dat telkens een vorm van angst. Dat wil ik niet, ik wil terug naar dat vertrouwen.

Soms vraag ik hulp van Hierboven. Er wordt heel veel vreugde, liefde en vrede gegeven, maar ik moet tijd maken om die binnen te laten. Dat bewustzijn probeer ik ook aan de kindjes aan te leren. Soms zijn ze teleurgesteld omdat ze iets niet krijgen of niet hebben, maar vaak komt dat omdat ze zich niet richten op wat er allemaal wel is en op dankbaarheid. Als we ons focussen op wat er niet is, brengen we ons in een toestand van limitatie en beperkingen.

Je vertelde over de moeilijkheden op Nahuels werk en hoe depressief hij zich voelde. Het lijkt me niet zo makkelijk om je dan te focussen op overvloed en dankbaarheid…

Nahuel heeft het de laatste jaren inderdaad moeilijk gehad. We kregen een tweede kindje, we hadden geen huis en geen vaste job. Hijzelf is als kind met weinig financiën opgegroeid en was daaraan gewend. Maar als je papa wordt en een gezin hebt, moet je natuurlijk voor een inkomen zorgen. Zo rolde hij in het systeem van full time werken.

We kregen een tweede kindje, we hadden geen huis en geen vaste job.

Hij nam een bedrijf over maar die verantwoordelijkheid gaf hem heel veel stress. Hij kon zijn taken zeker aan, maar hij moest wel werken in een andere taal dan het Spaans, zijn moedertaal. Dat is niet vanzelfsprekend. Toen er een rechtszaak bovenop kwam, gaf dat extra druk. Het was een tijd van voortdurend werken, voortdurende stress en voortdurend zichzelf pushen. Op een bepaald moment zat Nahuel heel diep. Toen hij begon te bidden, kwam er een kantelpunt: hij had het gevoel dat Jezus hem uit de ellende hielp. Hij heeft toen beslist: ‘Voortaan ga ik God en Jezus volgen, niet langer het geld.’

Hoe ging jij om met die moeilijke periode?

Ik zat in de knoop met het concept ‘liefde’; ik maakte het onze relatie moeilijker door steeds buiten mezelf naar liefde en vervulling op zoek te gaan. Van daaruit geloofde ik in het concept van vrije liefde. Toen Nahuel niet in staat was me veel liefde te geven, ging ik elders op zoek naar erkenning. Dat kwam het vertrouwen en onze band niet ten goede. In die periode zijn we enkele keren uit elkaar gegaan. Het idee van vrije liefde of polyamorie leek me eerst heel mooi omdat het het omgekeerde leek te zijn van bezitterige, egoïstische relatievormen. Maar ik ben hierop teruggekomen.

Wat deed jouw idee over vrije liefde of polyamorie kantelen?

Ik zag hoeveel moeilijker onze relatie daardoor liep. In een polyamoreuze relatie is het een veel grotere uitdaging om aan vertrouwen te bouwen. Ik denk dat de reden waarom je zo’n open relatie hebt ook heel belangrijk is. Zelf heb ik ingezien dat mijn motivaties niet constructief waren. Vervulling kan niet van buitenaf komen: vervulling zit niet in eten, computer of sigaretten en niet in andere mensen die je aandacht, affectie of complimenten geven. Ik zag dat ik een soort verslavingsprobleem had op dat gebied: ik begon me leeg of te min te voelen als ik niet genoeg affectie ontving.

vervulling zit niet in eten, computer of sigaretten en niet in andere mensen die je aandacht, affectie of complimenten geven.

Door hier bewuster van te worden en mijn innerlijke bewegingen eerlijk onder ogen te zien, zag ik dat deze situatie allesbehalve constructief was. Het hielp niet om het leven en de relatie te scheppen die ik wilde. Dankzij de ‘Cursus in Wonderen’ leerde ik meer en meer waar ik écht vervulling kon vinden: in het Onveranderlijke in plaats van in vormen buiten mezelf. Intussen ben ik enorm dankbaar dat ik dit inzicht heb gekregen. Ik voel me hierdoor eindelijk in de mogelijkheid om een ‘volwassen’ relatie aan te gaan.

Wilde Nahuel ook in een community wonen of was dat eerder jouw droom?

Toen we elkaar leerden kennen, was dat ook zijn droom. In het begin van onze relatie hebben we veel gereisd. In de zomermaanden werkte Nahuel op een boerderij in Denemarken, in de winter trokken we samen rond. Na de geboorte van Aryun verbleven we bijna de hele tijd in België. De kindjes moesten natuurlijk naar school en zo rolden we in het systeem. Dat was niet wat we wilden.

Voor mij brak een lange tijd van wachten aan totdat Nahuel er genoeg van zou krijgen. Dan konden we voor een andere levensstijl kiezen. Nu we hier op de boerderij wonen, lijkt het niet alsof hij of ik dat zo hebben beslist. Het lijkt eerder alsof onze leefsituatie er gekomen is omdat het zo bestemd is.

Hoe vinden Yuna en Aryun het leven hier?

Ze hebben natuurlijk moeten wennen aan een andere plek, een andere taal, een andere school. Vooral dat laatste viel hen zwaar want ze gingen naar een toffe school met leuke vriendjes. Ook hun grootouders missen ze. We wonen nu anderhalf uur rijden bij mijn ouders vandaan.

Intussen doen de kinderen het wel heel goed. Hier in de community wonen ongeveer tien kinderen. Yuna gaat regelmatig bij een van hen overnachten. Ze spelen heel vaak samen, vooral buiten. Daardoor zie ik hen veel minder dan vroeger. Maar sinds we hier wonen, zijn ze bijna nooit meer met televisie of tablets bezig. Soms helpen ze mee in de tuin. Ik vind deze boerderij iets heel moois om hen aan te bieden. In mijn ogen is dit de ideale manier waarop kinderen zouden moeten kunnen opgroeien.

George, jij hebt dit gebouw aangekocht. Was het altijd al een boerderij?

Ja, minstens twee eeuwen geleden stond deze boerderij hier al. Zelf kwam ik in 1984 aan met mijn toenmalige vrouw en twee kleine kindjes: eentje van één jaar en eentje van drie jaar. Mijn oorspronkelijke bedoeling was om biologische agricultuur op te zetten. De andere bewoners – twee gezinnen – zijn er pas achteraf bijgekomen. Eigenlijk waren we allemaal een beetje gek. Het was hier een halve ruïne. Alles hebben we eigenhandig opgebouwd. Keihard werken was dat! Maar het was een echte passie, ik heb van niets spijt en zou alles precies hetzelfde opnieuw doen.

Jij was een echte pionier met deze ecoboerderij…

Ja, in die tijd kwam de interesse voor biologische producten en duurzaamheid net onder de aandacht. Ik ben heel blij dat we vandaag met een kleine groep zijn om dit project te dragen. Ik heb me jaren aan een stuk echt krom gewerkt. Nu kan ik het eindelijk wat rustiger aan doen. Alhoewel, ik steek nog altijd mijn handen uit de mouwen, hoor, in tegenstelling tot sommige bewoners hier. Je weet wat ze van de Walen zeggen, hé: dat ze een beetje lui zijn, hahaha. Zelf kom ik uit Leuven, maar ik ben Franstalig.

Zie je dit project een beetje als jouw roeping?

Niet een beetje, maar helemaal. Nochtans ligt het totaal niet in lijn met mijn studies. Van opleiding ben ik ingenieur in de elektromechanica maar ik was al snel gepassioneerd door alle berichten over de klimaatverandering. Die kwamen in de belangstelling in de jaren ’70 en ’80. Toen gingen er voor het eerst stemmen op om wat aan de vervuiling te doen. Die thematiek raakte me enorm en ik besloot om er mijn leven aan te wijden. Alles heb ik laten vallen voor dit project! Ik was zeker competent als ingenieur, maar ik wilde met mijn handen werken, groenten kweken en op het platteland wonen.

En nu zijn Sofie en Nahuel bij de groep gekomen…

Ja, daar ben ik zeer blij mee. Ik ben 63 en dus is het fijn om te weten dat het project in goede handen is. Pas op, ik werk nog altijd hard, hoor! Maar zij zijn bijna dertig jaar jonger dan ik, ze brengen een nieuwe dynamiek in de boerderij.

Voor de meeste dertigers en veertigers is het normaal om een carrière uit te bouwen. Maar meer en meer hoor je jonge mensen zuchten en kreunen onder de stress van hun job. Het klinkt nu niet meer zo raar als ze zeggen dat ze niet meer met de ratrace willen meelopen. Ze willen weer aansluiting met hun innerlijke kern.

Hoe is de boerderij als community-project gegroeid?

Als eerste stap hebben we jaren geleden het ontvangstcentrum uitgebouwd. We boden logies en informatie aan. Nu nemen mijn zoon Robin en mijn schoondochter Inès daarin het voortouw.

Door corona ligt alles natuurlijk stil, maar vlak voor de pandemie hebben we naast de bio-agricultuur een bakkerij en een winkeltje opgezet. Zo wordt onze boerderij steeds meer een dorpje in het dorp. Na ongeveer vijftien à twintig jaar startten we met cohousing. Eén keer per maand komen we met de hele groep samen, dat zijn ongeveer vijftien kinderen en vijfentwintig volwassenen.

De permagroep waartoe ook Sofie behoort, is nieuw. We zijn pas vorig jaar daarmee gestart met zeven volwassenen en vier kinderen. Nu zijn we nog met zes volwassenen en vier kinderen. Wij leven echt in een communiteit: elke dag komen we samen om te eten en te werken, we bouwen samen aan de toekomst. Op lange termijn willen we een volwaardig project ontwikkelen.

Het terrein is heel groot!

Zeker, we beschikken over twaalf hectaren. Dat is een enorme ruimte met ontzettend veel mogelijkheden. We bewerken het land, van de schapenmelk maken we kaas en rijstpap en binnenkort planten we extra bomen aan. Aan de rand van het domein ligt een woud. Je ziet, heel veel werk te doen! En dus kunnen we vele handen gebruiken…

Sofie vertelde dat je protestants bent. Haal je inspiratie uit je geloof?

Die vraag naar mijn inspiratie heeft niemand me ooit al gesteld! Ik ben niet echt protestants, of misschien een klein beetje: de macht van de paus interesseert me namelijk niet, haha. Ik ben een beetje christen, dat wel, maar niet echt katholiek. Dogma’s zijn niets voor mij. Ik lees het evangelie en daarom denk ik dat Jezus al die systemen niet gewild heeft. Wel is het idee voor onze permagroep in mij opgekomen na een lange tocht naar Compostella. Christelijke spiritualiteit interesseert me, daarnaast ook wel het boeddhisme. Ik vind God in de natuur en dan vooral in de bomen.

Mijn spiritualiteit bestaat niet uit grote filosofieën en zeker niet uit dogma’s. Het is eerder een ervaring, een gevoel van verbondenheid met de natuur. Ik schrijf vaak het woord God op om voeling te houden met het mysterie van het leven, met de globaliteit die alles verbindt. God is een woord dat ik in me draag.

Ik schrijf vaak het woord God op om voeling te houden met het mysterie van het leven, met de globaliteit die alles verbindt.

Toch is het niet God die mij tot dit project heeft aangezet. De drive daarvoor haalde ik uit mijn ecologisch bewustzijn. Natuurlijk ligt daar een link met God omdat Hij alles geschapen heeft. Maar ik wil geen van beide elementen opsluiten in de andere: het is niet omdat je gelovig bent dat je je interesseert aan ecologie, en omgekeerd hoef je niet religieus te zijn om bewust met de natuur bezig te zijn. Alhoewel, sommige milieubewuste mensen zijn behoorlijk fanatiek en quasireligieus met het klimaat bezig. Extremen zijn nooit goed.

Volgen jouw kinderen je in dat ecologische voetspoor?

Ik heb veel kinderen, de jongste is zes jaar. Ze zijn allemaal hier opgegroeid, maar mijn oudste dochter – zij is veertig – is teruggekeerd naar Brussel. Mijn eerste momenten van intenser spiritueel en psychologisch bewustzijn dateren van na de scheiding van haar moeder. Het was nochtans met haar mama dat ik hier voor het eerst kwam wonen. Zij was bijzonder moedig als je bedenkt dat we hier niet eens drinkbaar water en elektriciteit hadden. Mijn zoon Robin die nu voor een tijdje hier blijft, zit in een totaal andere branche: hij doet cinematografische montages.

Dat is ook een creatief beroep!

Zeer zeker. Hij werkt ook geregeld in de tuin, maar ik duw geen van mijn kinderen in een bepaalde richting. Ze mogen hun eigen weg ontdekken. Eén van mijn dochters is muzikante, een andere is modeontwerpster.

Ben je tevreden als je jouw project vandaag ziet?

O ja! Als ik de boerderij vandaag vergelijk met de toestand van in het begin is dat een enorm verschil. Nu lijkt het al op een klein dorp… Ik hoor hier thuis, op deze plek. Wij zijn niets zonder de aarde. De aarde behoort ons niet toe, het is omgekeerd: wij behoren haar toe. Als de aarde sterft, sterven wij met haar. We leven in een co-existentie. Als Elon Musk zegt dat hij naar Mars wil vliegen, heb ik in elk geval geen zin om met hem mee te gaan!

De aarde behoort ons niet toe, het is omgekeerd: wij behoren haar toe.

Door de coronatoestanden heb ik nog meer beseft hoezeer ik met deze plek verweven ben. We konden nergens heen, alle winkels en faciliteiten waren gesloten. Gelukkig hadden we werktuigen zodat we het land konden bewerken en de huizen konden opknappen.

Welke plannen heb je nog voor de toekomst?

Wel, ik word stilaan ouder en daarom denk ik aan mijn nalatenschap. Ik wil een stichting oprichten zodat ook na mij dit project verder leeft in de toekomstige generaties. Op die manier behoort het project niet aan enkele mensen, maar omgekeerd: mensen die mee instappen, horen bij het project zolang ze dat willen. En als ze eruit stappen, kunnen anderen in hun plaats komen. Maar eerst wil ik de praktische klussen afwerken, daarna gooi ik me op de administratieve afhandeling samen met meneer de notaris, haha.

Ik ben absoluut gepassioneerd door het collectief, ook al is het aardig complex om het te organiseren. Dat merk je wel als Sofie jullie een rondleiding geeft. Hier vlakbij de ingang is trouwens onze ‘commun’. Daar houden we onze vergaderingen en logeren vrienden van bewoners als die zelf te weinig slaapruimte hebben.

Sofie, jullie winkeltje met biologische producten is duidelijk goed bevoorraad …

Ja, hier vinden we bijna alles wat we nodig hebben. In de toekomst willen we hier de groenten van ons veld te koop aanbieden. Eieren van onze kippen zijn nu al beschikbaar.

Deze producten zijn dus niet allemaal afkomstig van de boerderij?

Nee, we maken nog niet veel reclame naar buiten toe omdat we nog volop in de beginfase zitten en onze eigen structuur aan het zoeken zijn. Daarnaast zijn er veel controlevoorschriften rond hygiëne en zuiverheid. Die officiële administratie moeten we ook nog regelen.

Alle bewoners hebben een code waarmee ze toegang tot de winkel hebben. We helpen allemaal om de plek proper te houden en te poetsen. Om de beurt schrijven we onze naam op de takenlijst. Een tweetal keer per week komen drie of vier mensen van buiten de winkel open houden. We werken al langere tijd met hen samen.

Naast het winkeltje ligt het centre d’acceuil met een kleine bibliotheek. Komen hier vaak vakantiegasten over de vloer?

Onze logies zijn mensen die deelnemen aan cursussen die hier georganiseerd worden, bijvoorbeeld over massage of meditatie. Inès, de schoondochter van George, runt het ontvangstcentrum en kookt voor de gasten. We hebben een speciale keuken voor groepen en aangepaste zalen ter beschikking. En in ons bakkerijtje wordt twee maal per week brood gebakken.

Een echte bakkerij op jullie domein, heerlijk!

Ja, en niet alleen voor eigen gebruik, we bezorgen ook brood in de buurt. Kijk, daar vind je de wasplaats en de douches. Iedereen die wil, kan daarvan gebruik maken. We hebben twee douches naast elkaar, dat is handig met kleine kinderen. Even verder zie je de sauna en een composttoilet, ook een atelier met daaronder een zwembad. Dat wordt nu niet meer gebruikt. Ik maak deel uit van de commissie ‘eau’. We proberen om de kwaliteit van het vijverwater te verbeteren zodat we er zo snel mogelijk in kunnen zwemmen. Zie je daar het huisje van George? Dat heeft hij bijna helemaal eigenhandig gebouwd, net als de gezamenlijke dome.

We wandelen voorbij het kippenhok. Flarden muziek van radio 2 drijven ons tegemoet. Van Sofie horen we dat hun kippen het best gedijen bij deze muziek.

Hebben jullie hier last van vossen?

Dat was inderdaad een probleem. Daarom hebben we de kippen bij wijze van gezelschap enkele ganzen gegeven én nog enkele zwarte kippen.

Dat helpt om roofvogels af te schrikken. Blijkbaar zijn die bang van gitzwart gevogelte. Kijk, hier zie je onze appel-, peren- en pruimenbomen. Daarvan maken we lekkere fruitmoes en confituur.

Eten jullie vegetarisch?

Min of meer. Ikzelf ben vegetariër, maar de meeste bewoners eten heel weinig vlees. Deels uit ecologische overtuiging, deels uit financiële overwegingen. Vlees is vrij duur en aangezien de meesten van onze permagroep van een bescheiden inkomen leven, is het niet vanzelfsprekend om vaak vlees in huis te halen.

In onze mandala groeien geneeskrachtige kruiden en bloemen. Die drogen we ook voor thee, boven op de zolder van de schapenstal. Iedere bewoner heeft zijn eigen domein van  verantwoordelijkheid. Zo dragen Mattias en Gabriel zorg voor de mandala, ik assisteer hen. Devi is de verantwoordelijke over de schapen, George over het bouwen van de gemeenschappelijke dome. Nahuel en Gabriel ontfermen zich over de kippenren, ikzelf over de serre.

Hoe moet ik me die verantwoordelijkheid voorstellen?

Ieder houdt voor zijn eigen project in de gaten wat er moet gebeuren. Elke voormiddag werken we daaraan en onderhouden we de gemeenschappelijke ruimtes. In de namiddag pakken we onze persoonlijke taken op.

Jij bent fotografe van opleiding en nu krijg je de verantwoordelijkheid over de serre van een ecoboerderij. Dat is een behoorlijke ommezwaai. Lukt dat een beetje?

Ja hoor, we krijgen hulp van de experten. Voor de serre zijn dat George en Guillaume. Aan hen kan ik uitleg en assistentie vragen. Voor de rest leer ik al doende omdat ik het heel fijn vind om daar dagelijks mee bezig te zijn en alles te observeren. We mogen allemaal zoeken waar onze passie ligt, waartoe we ons aangetrokken voelen. De serre hebben we pas vorig jaar gebouwd, samen met WWOOFers. Sinds februari staan hier de eerste plantjes.

WWOOF-ers? Wie zijn dat?

Dat zijn mensen die op werkvakantie komen. WWOOFer staat voor Worldwide Opportunities On Organic Farms. WWOOFERS vinden het fijn om op een ecoboerderij mee te helpen en voor een korte tijd deel uit te maken van het project. In ruil voor hun arbeid krijgen ze kost en inwoon.

Maken jullie zelf kledij?

Zelf ben ik daar niet mee bezig, nee, maar we hebben wel een atelier waar soms op het weefgetouw wordt gewerkt. Kijk, daar ligt onze dome.

Tijdens de zomer is het binnen behoorlijk warm. In de winter hebben we extra verwarming nodig. Maar dat hindert niet, we leven toch meestal buiten. Dan houden we bijvoorbeeld kampvuur rond onze vuurcirkel.

Jullie dome is binnenin verrassend groot!

We hebben een oppervlakte van 50 vierkante meter. Het fornuis is extra large en doet in de winter dienst als bijkomend verwarmingselement.

Wie heeft de dome gebouwd?

Het platform en het interieur hebben we zelf aangepakt. De constructie is een zelfbouwpakket dat uit Polen komt. Nahuel is professioneel vloerder en dus heel handig. Dat komt goed van pas, want tiny houses of andere cohousingprojecten zijn vrij duur. Nahuel is nu volop bezig met het installeren van een wasbak en een toilet. Voorlopig gebruiken we het composttoilet buiten. Om te douchen trekken we nog even naar de gezamenlijke faciliteiten.

Hebben jullie deze bouwplek zelf gekozen?

Nee, die werd ons voorgesteld. We willen de permagroep namelijk een beetje centraliseren op een plek die we ‘the village’ noemen. Binnenkort kunnen we allemaal gebruik maken van de gemeenschappelijke dome.

George en Nahuel zijn daar volop aan de slag. Ze installeren douches en een keuken. Voor bureauruimte kunnen we in een aparte woonwagen terecht. Gabriel en Devi wonen hier vlakbij in een omgebouwde woonwagen. Kijk eens hoe mooi: Gabriel heeft hier 120 zonnebloemen geplant!

Interview: Redactie MagaZijn

Hier vind je alle informatie over la ferme de Vevy Wéron!

Lees ook het interview met Sofie waarin ze vertelt over haar werk als fotografe.

Boeiend artikel? Help ons zin geven en delen

• klik hier en sluit je aan bij het MagaZijn van de zin!
• laat een reactie achter onder dit artikel
• deel dit artikel met je vrienden en familie
• stuur ons jouw eigen zingevend verhaal op info@magazijn.community

 Dank je wel!