Jean-Michel Folon is in alle opzichten een bijzonder kunstenaar met een unieke stijl. Deze artistieke duizendpoot maakte in zijn laatste periode beelden die de spirituele reis van de mens vorm geven. Voor haar twintigste verjaardag gaf de Fondation Folon zijn beelden een plek in het unieke decor van de ruïnes van de Abdij van Villers-la-Ville, een spirituele ruimte waar ze wonderwel bij passen en mee dialogeren. Folon zou het geweldig gevonden hebben! En ook wij waren onder de indruk…
Folon (1934-2005) is moeilijk te klasseren in de kunstcanon. Zijn unieke stijl spreekt een breed publiek aan. Hij begon met affiches, illustraties en decors. Later volgden televisieanimaties. Zijn werk is figuratief en niet conceptueel. Daarin verschilt hij sterk van de meeste van zijn tijdgenoten. Hier en daar merk je een vleugje surrealisme à la Magritte, naast invloeden uit de primitieve kunst. In zijn laatste periode begon hij met beeldhouwen. Ook daar kun je niet om zijn aparte stijl heen: je ziet onmiddellijk dat het ‘een Folon’ is.
Zelf zegt hij over zijn kunstenaarschap: ‘Eigenlijk ben ik geen schilder, geen tekenaar, geen affichemaker, geen schrijver, geen graveerder. Ik ben abstract noch figuratief. Ik behoor tot geen enkele school. Ik streef er niet naar om in een of andere kunstgeschiedenis te figureren. Ik heb niets uitgevonden want ik heb alles te danken aan iedereen. Ik begrijp mijn beelden niet, en iedereen mag ze begrijpen zoals hij wil. Ik heb alleen geprobeerd mijn eigen dromen vast te leggen, in de hoop dat anderen er die van hen aan vastknopen.’
Spiritualiteit van de reis
Folon interesseerde zich sterk voor spiritualiteit, mythen en mystiek. Zijn werk draagt daar de sporen van. De kunstenaar laat zijn toeschouwers een innerlijke reis maken, poëtisch en spiritueel. Zijn oeuvre is dromerig en feeëriek. Hij gaat op zoek naar de plaats van de mens in het universum. Aan die queeste koppelt Folon een groot gevoel voor humaniteit: hij was een partizaan voor de mensenrechten en voor ecologie. Ook was hij ambassadeur van Unicef. Dat engagement heeft alles te maken met de crack in zijn leven: zijn zoon Francisco was zwaar autistisch. Over dat verdriet sprak hij maar af en toe en met veel pudeur.
De kunstenaar laat zijn toeschouwers een innerlijke reis maken, poëtisch en spiritueel.
Voor de twintigste verjaardag van de Fondation Folon werd in het unieke decor van de Abdij van Villers-la-Ville een twintigtal van zijn beelden geplaatst. Ze passen wonderwel bij de oude ruïnes die eeuwen spiritualiteit ademen. Folon zou het geweldig gevonden hebben! Hij hield ervan om zijn werk met de omgeving in interactie te brengen. Zo koos hij voor zijn beelden vaak een patinalaag waarmee hij die de verweerdheid door natuurlijke invloeden weergeeft.
Zijn beelden weerspiegelen de menselijke zoektocht op aarde. De karakteristieke lichamen en hoofden, vaak met hoge hoed, zijn het handelsmerk van Folon. De hoofden vervangt hij soms door een voorwerp: een boekentas, boek of vraagteken. Die laatste noemt hij ‘Pensées’, gedachten. Hij maakte er meer dan honderd van. Een deel zie je in de ‘allée des pensées’ die je in de ruïne van de abdijkerk kan bewonderen. Een indrukwekkende compositie, als een moderne versie van de beelden die ooit de oude Romaanse kerk sierden.
Al even impressionant is het beeld ‘Wie’, een grote hand met een mannetje erop. Het kunstwerk symboliseert de gave. Dit doet dienst als altaar voor de Chapelle des Pénitents Blancs in het Zuid-Franse Saint-Paul-de Vence. Folon mocht die helemaal inrichten.
‘En m’envolant’
In de abdijtuin – prachtig aangelegd – vind je twee bijzondere ‘tuinbeelden’. In ‘de vissenfontein’ is het water volgens de kunstenaar zelf mede-auteur.
In zijn allerlaatste werk ‘Grote Boot’ speurt zijn karakteristieke mannetje rechtstaand naar de horizon, bezig aan de laatste reis…
Het doet denken aan de mythe van de veerman Charon en sluit helemaal aan bij het reisthema dat het werk van Folon zo sterk kleurt. Op zijn laatste visitekaartje stond trouwens: Jean-Michel Folon – Agence de voyages imaginaires.
Een jaar voor zijn dood vroeg het Franse magazine L’Express hem in de ‘vragenlijst van Proust’ hoe hij wilde sterven. Hij antwoordde: ‘En m’envolant’, ‘al vliegend …’ De bewaarengel in het koor van de oude abdijkerk is daar een pakkende illustratie van. Hij maakte die enkele maanden voor zijn dood.
De beelden van Folon worden, dankzij de setting in het buitengewone kader, meer dan ooit de meditaties die hij er zelf mee bedoelde.
Ontdek ook in MagaZijn: ‘Romaans meets modern art: Jean-Michel Folon in Waha.’
Tekst en foto’s: Johan Van der Vloet
Praktisch
De Folon-tentoonstelling is nog tot 21 maart toegankelijk tijdens de openingsuren van de Abdij van Villers: van 10u tot 17u.
Boeiend artikel? Help ons zin geven en delen
- klik hier en sluit je aan bij het MagaZijn van de zin!
- laat een reactie achter onder dit artikel
- deel dit artikel met je vrienden en familie
- stuur ons jouw eigen zingevend verhaal op info@magazijn.community
Dank je wel!
