Schroom en zelfs onwennigheid. Dat voel ik als man als ik een column schrijf over Vrouwendag. Niet dat ik iets tegen zo’n dag heb. Of tegen vrouwen. Die schroom zal wel aan mijn leeftijd liggen. Mijn generatie heeft nog het concept van de huisvrouw gekend. Vrouwen die toen voor gelijke rechten opkwamen, werden Dolle Mina’s genoemd. Of ze noemden zichzelf zo, daar wil ik even vanaf zijn. Zoiets als vandaag Femen, maar dan minder bloot. Het bleef allemaal anekdotisch.
Een soort collectieve schuld overvalt ons mannen nu, als we terugkijken op die tijd. We waren ons niet eens bewust van het feit dat we vrouwen als dienende wezens zagen. Ter compensatie koesterden we de mythe dat vrouwen de echte bazen waren en mannen in wezen pantoffelhelden.
We waren ons niet eens bewust van het feit dat we vrouwen als dienende wezens zagen.
Ondertussen hebben we het licht gezien! Of toch niet? Diezelfde generatie heeft ook de huisman zien verschijnen. Niet dat die nu zo dik gezaaid zijn. Nee, mannen blijven op dat vlak toch wat achter. Elk onderzoek toont aan dat vrouwen nog steeds het leeuwendeel van de huishoudelijke taken opnemen. Overigens vinden de meeste vrouwen die ik ken – zonder dat met zoveel woorden te zeggen – dat als meneer gepoetst heeft, ze toch gewoon moeten herbeginnen. Misschien doen sommige mannen dat met opzet, maar het zou me verbazen. We zien het gewoon niet. Althans, nog steeds volgens mijn bronnen. Ongelijkheid zit dus gedeeltelijk in de genen. X en Y chromosomen en zo. Dat leidt tot thema’s die mij als man doen denken: Ja hoor, vrouwen en mannen verschillen.
Laatst kookte ik – heren, luister goed – voor acht dames. Ik beschouw mezelf als een vrouwenman, dus dat zat wel goed, dacht ik. Hele avond over diepe existentiële gevoelens praten en zo en genieten van hun verbaasde gezichten omdat ik dat allemaal fantastisch begrijp. Achteraf gezien weer typisch voor de mannelijke eigendunk, ik had het kunnen weten. De dames begonnen namelijk over de menopauze. Zo’n drie uur lang, met bewonderenswaardige ernst en toewijding. Mijn enige interventie in dit voor mij onbegrijpelijke gesprek was een openvallende mond toen een van de dames mij vroeg: En, hebben mannen ook menopauze? Ik wou iets slims antwoorden, over verschillende hormonen en zo, maar ik ben maar gaan afwassen. Misschien was dat ook de bedoeling?
Maatschappelijk is er veel aan de gang. Je zou kunnen zeggen dat vrouwen aan een forse inhaalbeweging bezig zijn. Tot je dwars door de schijn heenkijkt.
Ja, we zijn nog druk bezig onze rolpatronen te onderzoeken en dat is nooit vanzelfsprekend. Wellicht komen we er wel uit. Maatschappelijk is er veel aan de gang. Je zou kunnen zeggen dat vrouwen aan een forse inhaalbeweging bezig zijn. Tot je dwars door de schijn heenkijkt. Het hele #metoo gebeuren laat zien hoe de machocultuur nog lang niet uitgeroeid is. En wie over de grens kijkt, wordt al helemaal ongelukkig. Vrouwen blijven de grootste slachtoffers in de grote wereldproblemen. Verkrachting is een wapen in de oorlogsvoering. Om maar te zwijgen van gedwongen prostitutie. Meisjes die niet naar school mogen. Kindhuwelijken. Lijfstraffen en zelfs steniging voor al dan niet vermeend overspel. De lijst is eindeloos.
En toch is er hoop. Time Magazine vroeg aan Microsoftbaas Bill Gates het nummer van 15 januari uit te geven. Hij gaf het als titel mee The Optimists. Volgens Gates gaat het steeds beter met de wereld. Hij koos een reeks mensen om daarvan te getuigen. De meest ontroerende getuigenis is wel die van Malala Yousafzai. Ze is een Pakistaanse education activist. Meisjes kunnen de wereld veranderen, zegt ze, maar we moeten in hen investeren. 130 miljoen meisjes gaan nog niet naar school. Ze vertelt het verhaal van Najlaa, een Yazidi tiener uit Irak die door haar ouders op haar veertiende van school werd gehaald om te trouwen. Ze vluchtte op haar trouwdag, in haar trouwjurk. Nu leeft ze in Kurdistan en gaat elke dag naar school, een uur te voet.
Als je hopeloos wordt, verspil je het heden en de toekomst.
Some days are hard — but I refuse to believe the world will always be as it is today, schrijft Malala. En toch is ze optimistisch: Het mag dan traag vooruit gaan, ik geloof dat we elk meisje nog naar school zullen zien gaan tijdens mijn leven. Mensen als Najlaa sterken haar in dat geloof. Want: Als je hopeloos wordt, verspil je het heden en de toekomst. Beter kan ik het niet zeggen.
Happy Womansday, Malala en Najlaa. En alle vrouwen.
Lees hier het volledige getuigenis van Malala
Tekst: Johan Van der Vloet
Foto Malala Yousafzai © Flickr
