Heel wat veronderstellingen over religie in media, politiek en onderwijs kloppen gewoon niet’. Dat is de straffe stelling van filosoof, theoloog en antropoloog Jonas Slaats. Hij schreef er een boek over: ‘Religie herzien’, waarin hij de zeven belangrijkste misvattingen over religie ontkracht. Die zijn verrassend:
- Religies worden bepaald door dogmatische geloofsovertuigingen en vastomlijnde gedragsregels
- Religies zijn hiërarchisch gestructureerd
- Religies zijn goed van elkaar te onderscheiden
- Spiritualiteit en mystiek contrasteren met religie
- Wetenschap en religie staan op gespannen voet
- Religies zijn gevaarlijk
- Een seculiere samenleving is helemaal anders dan een religieuze samenleving
Pittige stellingen, die Jonas Slaats met veel overtuigingskracht onderbouwt. Godsdienstlerares Marijke De Bolle geeft haar indrukken bij dit boek.
Religie herzien. Voorbij het wij-zij-denken van seculier versus religieus is een zeer verrijkend boek dat een aantal mythes rond religie doorbreekt, in de hoop dat samenleven in deze geglobaliseerde wereld wel degelijk een mogelijkheid is. Het is een boek dat absolutisten niet zullen aanbevelen. Mij heeft het diep geraakt, gewoon al omdat ik ervaar wat ik lees. Ik weet dat ik nog steeds niet veel weet. Jonas Slaats heeft in zijn hoofd heel wat opgeslagen dat hij er in dit boek met het grootste gemak laat uitvloeien.
Bijzonder interessant en wat ik in mijn lessen ‘religie’ (vanaf nu? Of wat moet ik hierover nadenken?) al zo lang aan mijn leerlingen probeer mee te geven, is de link tussen religie en taal. Het is verdomd moeilijk om leerlingen deze connectie over te brengen, zeker omdat voor velen onder hen het Nederlands niet hun moedertaal is. Op bladzijde 175 definieert Jonas Slaats religie zo: ‘Religies zijn existentiële, psychologische en spirituele talen.’ In mijn ogen zijn religies talen met woorden die naar flink wat connotaties verwijzen die op die manier tot symbolen verheven worden. Juist dat proces ‘van woord tot symbool’ ligt voor jongeren niet gemakkelijk. Hen laten inzien dat ze die vaardigheid al in zich dragen en die ook kunnen aanleren, vind ik het allerbelangrijkste in mijn vak. En dat lukt.
Dat onze conceptualisering van religie haaks staat op de realiteit van religie, klopt.
Hoe Jonas Slaats het fluïde karakter van onze religies beschrijft, vind ik mooi en terecht. De context geschiedt en evolueert dus. Sta daar bij stil, je leven lang. Dat onze conceptualisering van religie haaks staat op de realiteit van religie, klopt. Dit boek met leerlingen lezen, lijkt me niet haalbaar. Maar misschien komt er nog een leerlingen-deel? Met dit boek kan je in elk geval vakoverschrijdend aan de slag. Deze inhoud samen met een geschiedenisleerkracht en op dezelfde uren mogen geven, lijkt mij een top-idee.
In ieder geval dank ik Jonas Slaats om mij in mijn denken verder op wegen te zetten die ik in mijn persoonlijke groei van mens-willen-zijn-en-worden wil bewandelen, in de eerste plaats voor de meest kwetsbare andere.
Dus bij deze: dit boek is een stevige aanrader voor ieder zin-zoekend en zin-gevend mens. Misschien iets dat uit de paasklokken kan vallen? Ik ga het in elk geval binnen x aantal weken nog eens ‘herzien’, kwestie van het te bezitten in dat warhoofd van mij.
Jonas Slaats, Religie herzien. Voorbij het wij-zij-denken van seculier versus religieus, Davidsfonds, 2020.
Tekst: Marijke De Bolle. Marijke De Bolle is al meer dan 25 jaar godsdienstleerkracht in hart en nieren. Gretig leest ze alles wat met haar vak – en ver daarbuiten – te maken heeft en haar voeding geeft.
Coverfoto van Jonas Slaats © Jonas Slaats
Lees hier het interview met Jonas Slaats!
Boeiend artikel? Help ons zin te geven en te delen
- door lid te worden van MagaZijn: klik hier en sluit je aan bij het MagaZijn van de zin!
- door een reactie achter te laten onder dit artikel
- door dit artikel te delen met je vrienden en familie
Dank je wel!
